Od 2011 roku w Polsce obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
W momencie zakończenia II wojny światowej w 1945 roku Polska nie była krajem wolnym. Wiele osób nie mogło się z tym zgodzić i wybierając nierówną walkę w dalszym ciągu pozostawali w konspiracji walcząc z reżimem komunistycznym.
Żołnierze antykomunistycznego podziemia wywodzili się z różnych środowisk ale łączył ich wspólny los. Wiedzieli, że w przypadku aresztowania czeka ich śmierć lub długotrwałe więzienie, że być może już nigdy nie ujrzą swoich bliźnich…
Skazywano ich na śmierć w „pokazowych” procesach i mieli być pozbawieni nie tylko własnego życia ale także prawa do grobu i ludzkiej pamięci. Ich ciała były chowane po kryjomu, w bezimiennych grobach a rodziny przez dziesięciolecia bez skutku poszukiwały jakichkolwiek informacji o swoich bliskich.
Data 1 marca została zaproponowana przez śp. Janusza Kurtykę, prezesa IPN. Była to rocznica wykonania wyroku śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” .
Dzień ten jest wyrazem hołdu dla podziemia niepodległościowego za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji patriotycznych, za krew przelaną w obronie Ojczyzny. To także wyraz hołdu licznym społecznościom lokalnym, których patriotyzm i stała gotowość ofiar na rzecz idei niepodległościowej pozwoliły na kontynuację oporu na długie lata.
Piotr Nawała
