W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r., wprowadzono stan wojenny. Władzę w Polsce przejęła junta wojskowa z generałem Wojciechem Jaruzelskim na czele. Celem takiego działania było zniszczenie ruchu „Solidarności”.
Strajki z 1980 roku zmieniły oblicze PRL; efektem było powstanie „Solidarności”, która była czymś więcej niż tylko związkiem zawodowym. Było to ruch społeczny liczący nawet do 10 mln osób. Było to wyzwanie rzucone władzy komunistycznej w Warszawie oraz stało się powodem poważnego niepokoju także w Moskwie.
Przygotowania do wprowadzenia stanu wojennego rozpoczęto już w październiku 1980 roku. Elementem przygotowania były również roszady na szczytach władzy. W tym samym miesiącu w 1981 roku na nowego sekretarza KC PZPR wybrano gen. Jaruzelskiego, który dzięki temu skupił w swym ręku władzę nad partią, wojskiem i rządem. Termin rozpoczęcie stan wojennego też nie był przypadkowy ponieważ 13 grudnia wypadał w niedzielę, dzień wolny od pracy, gdy większość obywateli pozostawała w domach.
Rankiem 13 grudnia zostało wyemitowane przemówienie gen. Jaruzelskiego, w którym wyjaśniał powody wprowadzenia stanu wojennego. Ogłosił on powstanie Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON), która przejęła rządy w państwie. Winą za zaistniałą sytuację obarczył członków „Solidarności”. Przeciwko społeczeństwu użyto całej siły komunistycznego państwa. Już pierwszej nocy stanu wojennego internowano około 3 tysiące osób, głównie działaczy „Solidarności”. Zakazano strajków oraz wszelkich akcji protestacyjnych. Wprowadzono godzinę policyjną od 22:00 do 6:00. Na ulice miast wyjechały czołgi, transportery opancerzone oraz rozpoczęły się patrole wojskowe. Pierwszego dnia stanu wojennego wzięło udział 70 tys. żołnierzy, 30 tys. milicjantów oraz kilkanaście tysięcy funkcjonariuszy SB. Wszystkie te działania potęgowały atmosferę grozy. Konieczne było posiadanie przepustek w momencie przekroczenia granic województwa. Zawieszono możliwość przekroczenia granicy państwa. Każda osoba w miejscu publicznym musiała mieć przy sobie dokument tożsamości lub legitymację szkolną. Największe zakłady przemysłowe zostały zmilitaryzowane. Oznaczało to dla pracowników tych zakładów m.in. sąd wojskowy za porzucenie pracy.
Zarówno „Solidarność” jak i zwykli obywatele byli zaskoczeni tak sprawnie zorganizowaną akcją. Z tego powodu tylko nielicznym udało się uniknąć aresztowania. Wszelkie akcje protestacyjne oraz strajki były rozbijane przez milicję i wojsko. Stan wojenny został zniesiony 22 lipca 1983 roku.
Nawała Piotr
